Bourgoyen-Ossemeersen

Natuureducatieve zone Jan Hublé

Natuurcentrum Jan Hublé — Driepikkelstraat 32, 9030 Gent
Tel.: 09 323 57 00
Email: groendienst@stad.gent

Ontdek het gebied met een wandelkaart of doe eens een tochtje op het blotevoetenpad.

Er zijn drie wandelroutes:

Blauwe route = Bourgoyenpad (5,5 km – 2.30 uur)
Rode route = Meerskantpad (4,4 km – 2 uur)
Deze route is toegankelijk voor rolstoelen en blinden.
Gele route = Spoorwegdijkpad (2 km – 1 uur)

Blotevoetenpad

Aan de hoofdingang aan de Driepikkelstraat is een blotevoetenpad, waar u materialen voelt die in de rest van het gebied voorkomen.
Doe uw schoenen en kousen uit bij het startpunt en geniet met volle teugen! Het blotevoetenpad is niet toegankelijk voor honden.

Rond het Natuur- en Milieucentrum De Bourgoyen werd een natuureducatieve zone ingericht. Een eerbetoon aan de bezieler van dit natuurgebied.

In dit stukje natuur kunnen vooral kinderen en jongeren op ontdekking gaan. Maar het is toegankelijk voor iedereen.

U vindt er:

een bijenhotel voor solitaire bijen
een composteerplek
een buitenklas waar leerlingen les krijgen bij een bezoek aan het gebied
een blotevoetenpad
een schepvijver met bijhorende tafels om vangsten te onderzoeken
een hangbrug die je naar het nabijgelegen populierenbos leidt
banken om even te verpozen

In de natuureducatieve zone zijn honden niet toegelaten.

Het was Jan Hublé (1923-2009) die in 1971 een plan voorlegde dat de basis vormde voor het natuurgebied zoals we het nu kennen. Eerder werd ook al de educatieve zone rond de schepvijvers naar hem vernoemd.

Jan Hublé was een professor biologie en een pionier van het Belgische en internationale natuurbehoud. Volgens schepen van Openbaar Groen Astrid De Bruycker (Vooruit) laat hij een onnavolgbare erfenis na: een natuurreservaat in de stad.

Ook de de natuur- en milieueducatieve werking van Stad Gent in het Natuurcentrum Jan Hublé krijgt een nieuwe naam: De Ruigte.

In een schrijven van de “Actiegroep Bourgoyen Ossemeersen” als reactie op een artikel verschenen in “Ghendtsche Tydinghen” januari 1973: “Het totaalplan voor de “Bourgoyen Ossemeersen” is niet door Prof. Hublé maar door het team van Prof. Anselin (voornamelijk door Mr. Allaert) opgemaakt. Het is bedoeld als schutzone van ongeveer 150 ha rond het educatief natuurreservaat (ongeveer 5o ha) ontworpen door Prof. Hublé. De schutzone zou echter niet benut worden voor intensieve sportbeoefening (daarvoor zijn de Blaarmeersen, overzijde Watersportbaan, ingericht). Het plan voorziet wel fiets- en wandelpaden, lig- en speelweiden, bossen, … (samenwerking dienst Prof. Van Miegroet). M.a.w. het volledige gebied wordt voorbestemd voor stille recreatie.”

Wat voorafging:

In een wetenschappelijke studie heeft Prof. Hublé van de RUG (RijksUniversiteit Gent) het plan opgevat hogervermelde meersen (ca. 200 ha groot) te verdelen in enerzijds een recreatiegebied, waar de nadruk gelegd wordt op intensieve sportbeoefening, en anderzijds in een educatief natuurgebied waar ieder aan stille recreatie kan doen.

Bij het bekijken van die lage meersen ontdekt men een overgangsgebied van stad naar dorp, waar bij stedelijke uitbreiding zich de unieke kans voordoet de stedeling de stadsrand eenvoudig te voet kan bereiken.

Wie begrip heeft voor algemeen welziijn beseft dat dit stukje schaarse natuur niet ten prooi mag vallen aan de voortschrijdende suburbanisatie, de tweede verblijfplaats, een nieuwe weg of een industriepark. Door deze studie wordt bewezen dat bij de stedelijke uitbreiding het landschap niet altijd agressief moet worden verdrongen maar dat het als een soort slinger de stad kan beschermen.

Het is ook zo naarmate de luchtvervuiling en milieuverontreiniging zich sterker laten voelen er meer aandacht wordt besteed aan natuurbescherming en natuureducatie. Hier krijgt men de laatste kans een intiem stukje natuur te behouden. In de huidige samenleving wordt de ruimte van de mens ernstig bedreigd door de agressieve machten die ze exploiteren uit winstbejag.

Hierbij wil ik het stadsbestuur van Gent er voor waarschuwen dat de tijd is aangebroken voor een beleid dat de bevolking stimuleert tot meer aandacht voor de omgeving. Gelukkig keert zich een groeiend aantal ontwerpers zich tegen een ontsporend functionalisme, tegen een wereld die eenzijdig technologisch georiënteerd schijnt te geraken. Gelukkig komt het verzet uit de hoek van de jonge generaties. In een stortvloed van congressen en wetenschappelijke publicaties die zij ontketenen is meer dan een modieus verschijnsel te herkennen.

Binnenkort gaan ministers, het provinciebestuur en de plaatselijke overheden zich over het plan buigen en discussiëren over de definitieve lotsbestemming van deze groene zone. Wij , stadsmensen, kunnen niets anders dan het ontwerp van Prof. Hublé toegenegen zijn en onderschrijven. Een fijne oase van groen en recreatie ligt binnen ons bereik. Met het toenemen van de weekendonderbrekingen wordt deze welvaartstaat sterk geconfronteerd met het nijpende probleem hoe de mens zijn vrije tijd zal gebruiken. Niet alle gezinnen beschikken over een snelle wagen om eventjes te gaan uitblazen in een ver afgelegen ontspanningsoord. Uiteindelijk wordt ons een recreatiegebied dichtbij onze woonplaats aangeboden.

Besluit: Wij bevinden ons in een situatie waarin wij ons niet enkel zorgen hoeven te maken over de invloed van een enkele industrie of de toestand in een woonwijk, maar over de omgeving als geheel. Dat is nieuw voor ons. (Ghendtsche Tydinghen – Feb 1973)

Om helemaal te ontspannen en de drukte van de stad te ontlopen ligt op 10 min. rijden van het stadscentrum het natuurreservaat Bourgoyen-Ossemeersen. In 1978 werd het als landschap beschermd voor zijn ecologische en culturele waarde. Het is 230 hectare groot en bestaat vooral uit bos, weilanden, een grote waterplas en kleine waterlopen.

Aan de ingang van dit natuurpark op het einde van de Mahatma Gandhistraat is een hoosmolen of ontwateringsmolen aan te treffen. Het Rijksarchief van Gent is in het bezit van een perkamenten oorkonde dd.10 februari 1316 betreffende een aankoop van gronden te Ekkergem door Simon Willebaert van zijn broer Jan. Daar wordt gewag gemaakt van an tsic lands daer de hoesse molen up staet. (Rijksarchief Gent, Fonds kartuizers, Oorkonden, dd. 1315, 10 februari). Vermeldingen van de Molengracht (1367) en van het Molenwater (1397-Leie tussen Gent en Drongen) bevestigen het bestaan van de hoosmolen (hozen=water opvoeren). De oprichting is dus van nog een vroeger tijdstip!

Heer Van Mariakerke David Brandt gaf in 1701 opdracht het houten achtkantig exemplaar uit 1597 te vervangen door een stenen molen. Windkracht maakte in 1852 plaats voor een stoommachine om in 1945 over te gaan op elektrische aandrijving. Vanaf de herfstperiode tot april wordt het water niet meer afgevoerd en komen de laaggelegen gebieden onder water te staan, wat op zonovergoten dagen schilderachtige taferelen opleveren.

Centraal in dit prachtige gebied staat het Valkenhuis, een hoeve met historische achtergrond. Het was de plaats waar valken werden afgericht en bijgevolg ook de valkenjacht plaatsvond voor de Graven van Vlaanderen.

Langs de wandelpaden staan meerdere vogelkijkhutten die de natuurliefhebber de mogelijkheid geven vogels te bespieden zonder opgemerkt te worden. Een ideale gelegenheid om dichtbij foto’s te nemen van verschillende vogelsoorten die Bourgoyen-Ossemeersen rijk is.

Naast de sportaccommodatie aan de ingang van de Driepikkelstraat bevindt zich het Stedelijk Natuur- en Milieucentrum waar je terecht kan voor vragen en informatie betreffende natuur en milieu of eventueel voor een dorstlesser.