Arme Claren

Adres: Sint-Elisabethplein 13 – 9000 Gent

Oorspronkelijk klooster gesticht in de Goudstraat in 1442, afgeschaft en vernield onder Jozef II in 1783. Zusters vluchtten naar Poligny maar keerden na de godsdienstmoeilijkheden terug, eerst in de abdij van Nieuwen-Bosch en vanaf 1801 in een huis van het Klein Begijnhof. Vanaf 1814 vestigden zij zich op de Begijnendries in een voormalig refugiehuis van de abdij van Geraardsbergen. De huidige kloostergebouwen dateren van 1834. De straatwand, opgetrokken in twee fazen, is van latere datum. De oorspronkelijke kapel van 1857 naar ontwerp van architect Van de Cappelle junior werd in 1971 vervangen door een moderne kapel. De marmeren grafsteen van de Heilige Coleta (gedateerd 1536), in 1842 van de Sint-Baafskathedraal naar de kapel overgebracht, bleef behouden.

Het kloosterpand, ontoegankelijk voor niet-religieuzen, omvat twee gelijklopende vleugels verbonden door een haakse kapelvleugel en een recente bouw.

De Arme Claren Coletienen-zusters verlaten na honderden jaren het Monasterium Bethlehem aan het Gentse Sint-Elisabethplein. Daarmee komt er een definitief einde aan de aanwezigheid van de zusters in de stad. In juni verlaten de 6 overblijvende zusters het klooster en verhuizen ze naar Lokeren. Ze sluiten zich aan bij de kloostergemeenschap van de zusters van de Heilige Engelen. Kanunnik Ludo Collin organiseert een dankviering komende zondag 15 mei 2022.

Vroeger waren er meer dan 20 zusters, wat het absolute maximum voor een kloostergemeenschap van zusters Arme Claren is, legt kanunnik Ludo Collin uit. “De zusters zijn allemaal hoogbejaard, behalve één die van Filipijnse afkomst is. Die laatste gaat terug naar een kloostergemeenschap in de Filipijnen.” De zusters verhuizen omdat het grote klooster moeilijk wordt om nog te onderhouden.

De geschiedenis van het slotklooster “Arme Claren of Clarissen Coletienen van het Monasterium Bethlehem” gaat tot in 1427. Toen hervormde Colette Boylet de Clarissenorde. Boylet werd later de Heilige Coleta. Het Gentse klooster lag aan de basis van verschillende andere stichtingen in Vlaanderen en in Frankrijk. Coleta verbleef in het klooster tot ze er stierf op 6 maart 1474.

Mantel voor zwangere vrouwen

De zusters Arme Claren bewaren al 600 jaar zorgvuldig relikwieën en herinneringen aan de Heilige Coleta. Een bijzonder stuk is een mantel die gekend is tot ver buiten de muren van het klooster. “Zwangere vrouwen trokken de mantel aan in de hoop dat ze een goede bevalling zouden hebben.” De mantel hangt in een kapel en tot op vandaag trekt die af en toe nog zwangere vrouwen aan, volgens kanunnik Collin.

Naast de mantel zijn er ook handschriften, brieven en geschriften met verluchtingen (noot van de redactie: dit zijn illustraties en versieringen in het handschrift) van Coleta zelf, maar ook voorwerpen die mensen haar hebben gegeven. In 2011 plaatste de Vlaamse gemeenschap 35 stukken in de Topstukkenlijst.

Overdracht aan Gentse bisdom

De mantel en alle andere waardevolle zaken worden bij de verhuis overgedragen aan de bisschop van Gent, Lode Van Hecke. “Die zal ervoor zorgen dat die in de beste omstandigheden bewaard blijven”, zegt Collin. “Eventueel kan de mantel in de kapel blijven voor zwangere vrouwen die de mantel nog eens willen aandoen.”

Het klooster zelf en de kapel worden ook aan de bisschop overgedragen. “Het bisdom zal een nieuwe bestemming zoeken die zo dicht mogelijk aansluit bij de geest van wat er was.”

Dankviering

De zusters zelf verlaten in juni 2022 definitief het klooster. Nu zondag 15 mei is er een viering om de zusters te bedanken. De zusters Arme Claren hebben mee de viering georganiseerd, en zullen die volgen vanuit de kapel. “Ze zitten in het slotkoor dat aansluit op het hoogkoor van de kapel”, legt de kanunnik uit.

De eucharistieviering vindt plaats aan het Sint-Elisabethplein in Gent. Bisschop Lode Van Hecke zal de viering om 15.00 uur voorgaan. Na de viering nodigen de zusters de genodigden uit in hun kloostertuin. “Dat is zeer uitzonderlijk, want het slot wordt dan verbroken.”