Ketelbrug

De Ketelbrug ligt over de Ketelvest die refereert naar de vestingwal rond Gent ter versterking van de stad. De gracht dateert van begin 11e eeuw en vormt de verbinding tussen de Schelde en de Leie en bakende het grensgebied af van de stad met het rechtsgebied van de St.-Pietersabdij.

De Ketelpoort, we spreken 12e eeuw, verkreeg haar naam naar de nabijgelegen Ketelvest. Het woelige water in dit kanaaltje laat de vergelijking maken met het kolkende water in een ketel.

Ook de brug dankt haar naam in eerste instantie aan de Ketelpoort nl. de Ketelpoortbrug. Na enige tijd verkort tot Ketelbrug. Aanvankelijk was de Ketelpoort één der vier buitenpoorten van de stad. Ze was voorzien van ronde torens, bovenaan in de vorm van omgekeerde ketels. Trouwens een bijkomende verwijzing naar de naamgeving. In 1780 werd de poort afgebroken en verrezen er kort drie woningen die reeds in 1837 verdwenen na afbraak .

In 1857 is de oorspronkelijk stenen brug vervangen door een metalen vaste brug, geconstrueerd in de Gentse werkhuizen van dhr. Van Acker. Van deze herbouw, door aannemer De Beer aangevangen op 23 juli 1857, berichtte de Gazette van Gent op dinsdag 10 november 1857: “Deze morgend heeft de tweede beproeving der Ketelpoortbrug plaets gehad : twee wagens dragende een gewigt van omtrent 21.000 kilos, hebben er een uer lang stil op gestaen, zonder dat de brug het minst gezonken zij.” Hierna werd de brug in gebruik genomen voor alle verkeer.

De Ketelvest was gekend als de gevaarlijkste waterweg in Gent. Wie hier in het water viel “dan vloog hij de ketel in” of anders gezegd viel hij de dood tegemoet.

Een chaudronnier is iemand die ketels koopt, maakt of herstelt. De Ketelpoort luidt bijgevolg in ‘t Frans “Porte des Chaudronniers” of “Poort der Ketelslagers”.

Op 22 november 1911 lezen we, in de Gazette van Gent : “De Ketelbrug. De werken voor het herbouwen dezer brug zullen den 20 december 1911 aanvangen met het afbreken van de herberg “De Schelde” op de hoek der Ketelvest en de Nederkouter. De steenweg zal daar 1,5 meter verhoogd worden.”

In 1912 is deze metalen brug vernieuwd, naar analogie met de St.-Jorisbrug, en zo’n 25cm verhoogd voorzien van een dubbel tramspoor ter vervanging van het enkel tramspoor dat was aangelegd in 1874. Bij die werken is een oud kanon en 15 kanonballen uitgegraven. Het kanon werd aanzien als een meerpaal waar een boot kan worden afgemeerd en de kanonballen waren waarschijnlijk via afgevoerde grond van oude vestigingen daar terechtgekomen.

Er is een Gents gezegde met verwijzing naar de Ketelpoort nl. door de Ketelpoorte niet durven of mogen gaan (Gents Woordenboek – L. Lievevrouw-Coopman). Verwijzend naar personen die “weinig of geen kuiten hebben”. Dunne benen dus die vrije schippers, scherts gesproken, zouden nemen als schipsbomen.