Palend aan het Belfort is de Lakenhalle gelokaliseerd, een ontwerp van Simon van Assche ter vervanging van de oude Wolhal die op de plaats van het St.-Jorishof stond. Als symbool van de economisch welvaart voor Gent startte de werken in 1425 en werden ze voltooid in 1913! Geldgebrek lag eeuwenlang aan de basis van het onderbreken van de bouwactiviteiten.
Omdat de handboogschutters van de St.-Jorisgilde omstreeks 1380 het terrein aan het Belfort ter beschikking kregen om te oefenen, had de stad Gent voor de bouw van de nieuwe Lakenhal een ruil bekomen. Zo verkregen de schutters een nieuw terrein op de hoek van de Hoogpoort en de Botermarkt.
Voor de leken: het laken is vervaardigd van schapenwol. Nadat het schaap is geschoren wordt de wol tot draden gesponnen en vervolgens tot stof geweven. Eertijds was het dan ook een prijzig produkt.
Reeds in 1228, mogelijks vroeger, bevond zich rechtover het stadhuis de Lakenhalle bestaande uit 2 verdiepingen. De benedenverdieping was geschikt voor het wegen van de wol en van het laken. Op het bovenverdiep waren enkel de handelaars van het linnen toegelaten. Vooraleer het gebouw werd afgebroken deed het nog dienst als vergaderzaal voor de magistraten.
Ter vervanging van de oude Lakenhal aan de Hoogpoort tegenover het stadhuis, werd in 1425 begonnen met de bouw van een nieuwe Lakenhal aanleunend tegen de oostzijde van het Belfort. Het betrof een handelsgebouw in Brabantse gotische stijl naar ontwerp van Simon Van Assche.
In 1445 werd het werk wegens geldgebrek onderbroken; slechts zeven traveeën van het elf traveeën lange gebouw waren uitgevoerd. Het houten beschot dat de zevende travee afsloot werd in 1654 definitief door een bakstenen muur vervangen. In 1890 werden de restauratiewerken aangevangen, steunend op de bewaarde oude plannen, onder leiding van architect A. Van Assche, J. De Waele en Ch. Van Rysselberghe. De dubbele trap aan de zuidgevel die in 1716 weggenomen was werd in 1892 terug geplaatst. Deze trap is afgesloten met een smeedijzeren gotische borstwering die deels oorspronkelijk is (15de eeuw). In 1903 werden vier traveeën toegevoegd aan de noordzijde en was het oorspronkelijke 15de-eeuws ontwerp voltooid. Sinds 1899 was de lange oostgevel ontmanteld, door sloping van de Sint-Jansen de Regnessestraat.
Op de plaats van de oude Lakenhal tegenover het Stadhuis legde Maria van Bourgondië op 20 april 1474 de eerste steen van een nieuw prestigieus gildenhuis in opdracht van de St.-Jorisgilde. Het is nu nog steeds gekend als het St.-Jorishof, mogelijks het oudste Europese gasthof. Deze gilde zou haar ontstaan kennen in 1016, bestond uit kruisboogschutters van keurtroepen der gemeentelijke legers. Deze zouden hebben deelgenomen aan de eerste kruistocht.
De Lakenhalle verenigde de kooplieden van het laken. Maar hier zetelde ook de Rechtbank der Vlinders of Halleheren betreffende geschillen aangaande de lakenhandel. Door het tanen van de lakenhandel in de 16e eeuw raakte het gebouw in onbruik.
De Sint-Michielsgilde was de jongste gilde en ontstond in het begin van de 17° eeuw. In 1612 wensten enkele edelen en notabelen van Gent een schermgilde op te richten. Dit liep niet van een leien dakje. Eerst wendden ze zich tot de Schepenen van de Keure, die hun verwezen naar de groot baljuw. Deze verzocht hun een verzoekschrift te zenden aan Albrecht en Isabella. Op hunbeurt onderworpen zij de vraag aan de Raad van Vlaanderen, die het oordeel vroeg van de procureur-generaal. Na heel wat moeilijkheden schonken Albrecht en Isabella hun toestemming een gilde op te richten. De ordonnantie werd verleend te Brussel op 26 maart 1613. De oprichting kostte honderdvijftig pond grooten voor geschenken en betalen van gratificaties aan personen voor bewezen diensten. De nieuwe gilde kreeg een lokaal in de Lakenhal, de schermschool. Op initiatief van de Sint-Michielsgilde konden vanaf 1617 drie maal per jaar de vier gilden hun gemeenschappelijke vraagstukken bespreken.
Uiteindelijk mocht de Sint-Michielsgilde de Lakenhalle gebruiken, maar werd verplicht belangrijke herstellingen op eigen kosten uit te voeren. Naast een uitgave van 1200 gulden moest de gilde nog een lijfrente nemen van 64 pond om de onkosten te dekken.
Een koninklijk decreet dd. 3 april 1703 bekrachtte de opheffing van de vier gilden Door dit besluit werd het St.-Jorishof (kruisboogschutters) bestemd als lakenhalle, het St.-Antoniushof (buksschieten) als hospitaal en de lokalen van de Sint-Michielsgilde en de Sint-Sebastiaansgilde (handboogschuttes) als kazerne. De bedoeling van de schepenen was natuurlijk de beschikking te bekomen over de gebouwen van de gilden.
Drie jaar later, op 7 september 1706, werd bij een nieuw decreet de Sint-Michielsgilde opnieuw opgericht en kwam in het bezit van zijn oud lokaal. De drie andere gilden kwamen wat later opnieuw tot leven: de Sint-Jorisgilde in 1727, de Sint-Sebastiaansgilde in 1731 en de Sint-Antoniusgilde pas in 1752. In 1709 moest de Sint-Michielsgilde nog eens verhuizen, daar de schermschool gebruikt werd als kazerne.
In de loop van de jaren raakte het complex Mammelokker-Lakenhalle aan de kant van de Botermarkt en aan de kant van het Sint-Baafsplein volledig ingebouwd. Deze bebouwing werd tussen 1898 en 1902 in verschillende fasen gesloopt. Op het plein dat aldus was ontstaan werd een plantsoen aangelegd met in het midden het standbeeld van Jan-Frans Willems dat er in 1899 werd ingehuldigd
De gebouwen geraakten in zeer slechte toestand. In 1903 werd de Lakenhalle keurig gerestaureerd en zelfs vergroot met de 4 ontbrekende traveeën. Met die restauratiewerken was men echter al in 1890 begonnen. In het jaar 1903 was men eveneens begonnen met het slopen van de voormalige portierswoning die naast de Mammelokker was opgetrokken.
In het gebouw bevindt zich een merkwaardige schoorsteen uit de 15e eeuw. Op die Bourgondische schouw is een spreuk van Filips de Goede aan te treffen nl.: “Ick swighe-aultre nauray” (ik zwijg en laat de anderen praten).
Aan de ene zijde van de schouw is er een muurschildering aan te treffen met de afbeelding van de Gentse gilden en aan de andere zijde eveneens een muurschildering die het stadsplan anno 1524 van Pieter de Keysere in vogelperspectief weergeeft. Het zijn werken daterend 1903 naar de hand van Armand Heins (1856-1938).
In de benedenzaal van het Belfort, het Secreet genoemd, werden de waardevolle oorkonden bewaard met de rechten en vrijheden van de stad Gent. Deze zaal werd afgesloten door dubbele deuren voorzien van 3 sloten, waarvan de sleutels aan verschillende personen werden toevertrouwd. De koffer met de kostbare documenten werd door middel van kettingen aan de muren en de vloer vastgehecht en kon slechts met drie verschillende sleutels worden geopend.
“Audio-Visueel Spel” in de Lakenhalle
Het eerste audio-visueel spel in de Lakenhalle “De Eeuw der Artevelden” kende gedurende 8 jaar (1964-1972) een groot succes. 275000 bezoekers is immers een cijfer dat voor zich spreekt. De laatste vertoning ging door op 30 september 1972. Herinneren wij er aan dat de tekst geschreven werd door de Arteveldespecialist, onze Ere-voorzitter Dhr. Paul Rogghé.
Vanaf 7 april 1973 zijn de voorstellingen begonnen van het tweede audio-visueel spel getiteld “Gent en Keizer Karel”. Deze keer is de tekst van Prof. H. Balthazar. De sprekers in de Vlaamse versie zijn Jo Vissenaken en Nand Baert. Vertoningen: alle dagen van 8.30u tot 11.30u en van 13.00u tot 15.30u.00 Avondvoorstellingen op aanvraag. Taal naar keuze: Vlaams, Frans, Engels, Duits, Spaans of Italiaans. Inkom: 15 fr (0.37€). Vermindering voor groepen. Voor folders, postkaarten, dia’s en bijkomende inlichtingen zich wenden tot de “Dienst.voor Toerisme”, gelegen Borluutstraat 9 te 9000 Gent.
In 2019 kreeg de Lakenhalle, naast haar historische functie als vergaderruimte voor de St-Michielsgilde en als restaurant, een bijkomende bestemming tot nut van de dienst toerisme. Voorlopig is er een infobalie geïnstalleerd in afwachting van het masterplan.
Dat nieuw masterplan, voorzien tegen 2022, zal meer duidelijkheid scheppen omtrent de toekomst van dit imponerend gebouw.
——————–
Bron:
Ghendtsche Tydiinghen 1973 – Vol2 N°4
Ghendtsche Tydinghen 1981/4
gentblogt-archief.stad.gent
DE KUIP - GENT (Belgium) 
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.