Tsjeef

‘NEN TSJEEF’

Den 1e meie es den dag van de ‘Sossen’, moar woar hên ze ’t woord ‘tsjeef ‘neu weer uitgehaald?

tsjeef: A.N. katholiek. Het woord Tsjeef of Tsjeven es afkomstig uit Gent in ’t midden van de negentiensten îeeuw. Doar hee, volgest eige zegge, de Gentschen dichter, Napoleon Destanberg, alias “Cis van Gendt” het bedacht als benoaminge veur de lede van de Sint-Jozefskring.

Uit dezelfsten tijd vinde we dat de Sint-Jozefskring ’t woord ‘Tsjeef’ als ne “geuzennoame” g’adopteerd hee want bij d’ openinge van ’t nieuw lokaal van de kring, in meie 1871, spreekt Baron Jean Auguste Casier de leden toe en loat ze ’t Tsjeefkenslied zinge mee volgend refrein:

“Wie zoo zijn zaeken eere doet,

Die moet zijn naam niet zwijgen,

Tot spijtVan wie ’t benijdt,

De Tjeefkens is ons naam en blijft het voor altijd.“

De krant van Casier, ‘Le Bien Public’, schrijft loater: “Les ’t Jeefkens – pourquoi ne pas leur donner ce nom populaire dont ils sont si fiers?”.

Uuk de Gentsche volks- en stroatzanger uit die periode, Karel Waeri, gebruiktege vrijelijk ’t woordje ‘tsjeef’. In die betiekenisse was ’t al wrîe duidelijk gîen verwaazijnge nie mîer noar de Sint-Jozefskring moar noar de Christendemocraten of aanhangers van de Katholieke partije, de betiekenisse die het nu uuk nog altijd hee.

“Foert Foert Foertorium Weg met het tsjevenras ad aeternum”en “‘k Zal peper geven uit al mijn krachtenop kwezel, tsjeef en kalotijn”.

Vanuit Gent es ’t woord tons in de reste van Vloandere verspreid. Nu uuk wordt het nog gebruikt in ’t politiek discours moar de betîekenisse es altijd de dieë van ‘leden of aanhangers van de katholieke partije’.

Uuk d’ afleidinge ‘Tsjevenstreke’ es doar een gevolg van en es eigentlijk een synoniem voor Jezuïtenstreeke moar die zijn in ’t zelfste beddeke ziek…

———-

Bronnen:

Eddy Levis – G@zette v.d. Gentsche Sosseteit

• Bruyneel, Tineke: “Historische situering en analyse van politieke aspecten in het oeuvre van de negentiende-eeuwse Gentse volkszanger Karel Waeri”, licentiaatsverhandeling 2001-2002, Universiteit Gent [- Prof. dr. Guy Schrans. Vrijmetselaars te Gent in de XVIIIde eeuw. (p. 491 )
• Willemyns, Roland & Vandenbussche, Wim: “Over Kaloten, Tsjeven en andere Cistjes. Verwensingen in 19de-eeuwse politieke teksten.” in: Moerdijk, F., van Santen, A. & Tempelaars, R. Leven met woorden. Opstellen aangeboden aan Piet van Sterkenburg… Leiden: Koninklijke Brill. 339-351.