Dampoortbrug

Geschiedkundige J.J. Steyaert omschreef het als een stenen brugje over een klein kanaal (Sassevaart) alwaar tot in 1828 de Dampoort stond. Die poort uit 1577 die in 1781 werd afgebroken om opnieuw te worden opgebouwd verdween uiteindelijk in 1820 voor de aanleg van het Handelsdok. Dit dok werd uitgegraven tussen 1827 en 1829 om de verbinding te verzorgen met het Kanaal Gent-Terneuzen.

In 1829 begon de bouw van een nieuwe Dampoort bestaande uit 2 achthoekige gebouwen met een doorgang van 16m dat door 4 ijzeren hekkens kon gesloten worden. Bij het ontwerp van de dubbele draaibrug in 1828 was het plan zo opgemaakt dat het straatdeel van Gent weg recht naar de Antwerpsesteenweg zou leiden. Vervolgens kwam een nieuwe draaibrug tot stand in juli 1844 met een lengte van 19.65m en een breedte van 3.65m. De constructie van deze brug had reeds in augustus 1843 aanvang genomen en heeft in totaal 217.65 euro (8780 fr.) gekost.

Een stalen draaibrug met twee rijvakken verving in 1866 de oude uitgediende Dampoortbrug. Met een totale breedte van 6.8m waarvan 5m voor de rijbaan was deze overspanning meer geschikt voor het toenemende verkeer. Toen op 20 maart 1909 de beslissing werd genomen het maximaal toegelaten gewicht te beperken tot 1500 kg, zou het nog tot mei 1912 duren vooraleer de werken zouden beginnen voor een geheel nieuw type brug waarvan er reeds 3 waren geconstrueerd.

Een artikel in de “Gazette van Gent” dd. 25 mei 1912 vermeldt dat tijdens de werken de volledige omgeving van de Dampoortbrug was afgesloten voor het verkeer. “De voertuigen dienen nu langs de De Pauwbrug om te rijden. Voetgangers moeten over een brugje van ternauwerdood 1 m breed bezijdens de Staatspoorwegbrug aangebracht.Wat op uren van het aanvangen- en uitscheiden van de handels- en nijverheidsgestichten voor enorme verwarring zorgt.Voorzeker zullen wij niet overdrijven, zo wij het over de brug gaan van personen op, minstens genomen, zo’n 25.000 tot 30.000 eenheden daags nemen.

En de fietsers willen dan ook nog hun kunsten vertonen door over het smalle voetgangersbrugje te rijden. De politie kan daar niks aan doen daar het brugje aan de Staat behoort, evenals de spoorwegbrug, dienend voor verbinding daar te stellen voor de koopwarentreins van den Dok met Gent-Oost (Oefeningsplein). Een brug, waarover het verkeer voor voetgangeres sterk verboden is”.

Deze nieuwe opgaande brug, in zijn geheel bestaande uit ijzer, kan in zijn volle lengte naar omhoog worden geheven om schepen doorgang te laten vinden. Aan de vier hoeken bevinden zich torentjes met een tegengewicht van 37.500 kg elk om de overbrugging van 150.000 kg op te tillen. Met een druk op de knop wordt onder invloed van water de tegengewichten in beweging gebracht voldoende om de brug te openen. Pas in maart 1913 waren de werken voltooid, net voor de opening van de wereldexpositie. Nadien is er nog een verhoogde voetgangersbrug bijgekomen met een een breedte van 2.8 m.

Plannen voor een vernieuwde ophaalbrug verrezen in 1932 doch zou het wachten zijn tot 1937 voor de realisatie. Hierbij kwam het brugvlak 1 m hoger te liggen en werd de brugdikte herleid tot zo’n 80 cm ipv 1.45 m. De hoogte van de vaargeul kwam zo op 4.5 m tot 6.5 m in geheven stand. Ter versteviging van de brugpijlers zijn toen 72 betonpalen van elk 2500 kg de bodem ingedreven.

De officiële opening vond plaats op 9 mei 1938 nadat de Dampoortbrug reeds enkele maanden in gebruik was genomen maar ook nadat daarvoor 6 maanden geen verkeer over de brug mocht. Toen was het drie dagen braderij en feest voor de handelaren van de Dampoortstraat en omgeving. Alle inspanningen ten spijt werd de brug tot ontploffing gebracht bij aanvang van de tweede wereldoorlog in 1940. Het Duitse leger heeft toen een houten noodbrug aangelegd.

Een nieuwe vaste brug in gewapend beton is op 27 oktober 1952 opengesteld voor het verkeer. Voor de constructie van deze boogbrug was een ophoging van de omliggende straten noodzakelijk. Het was een realisatie van de firma Riset en Van Hauwert die de klus klaarde voor de prijs van 5.320.653 fr. (131.895,56 €).