Klein Turkije

Waar ligt de oorsprong van Klein Turkije?

Zo zou het vernoemd zijn naar een gelijknamig huis dat zich hier in deze straat bevond tot in 1796. Een ander verhaal verklaart Klein Turkije als de plaats waar goederen, vooral Oosterse, werden verhandeld.

Nog een verklaring refereert naar de Kruisvaarders die bij terugkomst van hun kruistocht naar het “Heilige Land” verwezen naar de geplaveide wegen die zij daar aantroffen.

Omdat Gent naar Vlaanderen toe graag pronkte met zijn rijkdom werd deze straat in de kasseien gelegd. En aangezien het “Heilige Land” onder Turkse bezetting stond, kreeg dit straatje al vlug de naam “Turkije in het klein”.

In een artikel van Roger d’Exsteyl dat in 1968 over Klein Turkije verscheen zou Ter Keien het onderscheid willen maken tussen de woningen gelegen aan het met aarde bedekte kerkhof en de bestrating aan de overzijde voor de huizenrij aldaar.

Het “Kroonblaadje” van Gent, jg. 11 nr. 5 uit 1989-1990 vermeld in een bericht van dhr. Jos Vanelsacker dat tijdens de winter de wegen naar de voornaamste markt in Gent er bedenkelijk bijlagen. Vervolgens besloten de Gentenaren alle toegangswegen naar de Korenmarkt met kasseien aan te leggen. Naderhand woonden de mensen daar “ter keien” of op de keien, zoals andere stadsgenoten “ter platen” of rond de zandplaten van de Schelde woonden.

Een Gentse uitleg voor dit straatje was de verwijzing naar de verkopen van inboedels die hier plaatsvonden. Bij faillissementen of mensen die met schulden zaten verkocht men de inboedels “Ter Keie” wat wil zeggen dat alles werd uitgestald op de straat om meteen te verkopen. Volgens het nieuwsblad van 2 september 2011 is dit de enige juiste verklaring voor “Klein Turkije”. Een Gentse uitspraak luidt: “Hij zit aan de Kuurmoart (Korenmarkt)” wat wil zeggen dat hij geen geld meer heeft, dat hij financieel aan de grond zit.

Het huidige Klein Turkije is geleidelijk aan tot stand gekomen na verwijdering van het kerkhof in 1676. Voor de St.-Niklaas- en de St.-Michielsparochie was er reeds in de 16e eeuw een verbod ingesteld voor een buitenbegraafplaats door de toename van inwoners en bebouwing.

Het kerkhof had drie ingangen afgebakend met arduinen zuilen. Het werd pas een openbare plaats in 1754 waarna ook in 1806 de omrastering verdween. Kasseien bedekten het grondoppervlak en volgens Pr. Claeys was er op vrijdag de oude klerenmarkt.

De eerste 5 huisjes in Klein Turkije tegen de noordgevel van de St.-Niklaaskerk aan dateren volgens de stadsarchieven van 1641. Vervolgens kwamen er in 1789 op het grondgebied van het kerkhof nog 9 huisjes met verdieping bij.

3 juli 1850. Door stopzetting over te nemen, het hotel “Den Rooden Hoed”, gelegen Klein Turkije.

Burgemeester Emile Braun was een groot voorstander van projecten die historische gebouwen tot hun recht lieten komen. Eind 19e eeuw was er een akkoord voor afbraak van hele huizenrijen in de omgeving van de huidige Stadshal. Toen de vrijmaking van de woningen rond de St.-Niklaaskerk (1901-1906) grotendeels was afgerond betekende dit een begin van opwaardering voor het Klein Turkije.

Jarenlange aanpassingen aan de straat en omgeving hebben het aanzien vooral doen toenemen. In 1975 verdwenen hier in een eerste fase 4 huisjes die tegen de kerk waren aangebouwd. De laatste huisjes verdwenen in 1994. In 2011 kwam er een nieuw wegdek te liggen en met de afwerking van de Stadshal heeft nu ook Klein Turkije schitterende stadspanorama’s te bieden.