Gent-Terneuzen (1823-1827)

Gent-Terneuzen

Ten gevolge het verzanden en dichtslibben van de Sassevaart werd er naar een oplossing gezocht voor het toenemende waterverkeer door de vele handel. De regering onder Koning Willem I bracht in 1823 het plan ten uitvoer Gent tot een haven te maken door het met Terneuzen te verbinden. Uiteindelijk werd het kanaal Gent-Terneuzen (Westerschelde) in 1827 opengesteld.

In het werk “La Belgique illustrée” wordt vermeld : “Ou sont les botresses aux vives reparties, triplant (dansant) en pleine rue sur du charbon menu mouillé et mêlé de dielle ( terre glaise) dont elles faisaient des hochets (briquettes) ?” De naam “boteresse”, Luikse vrouwen en meisjes ingezet bij het graven van het kanaal van Terneuzen, komt uit het Luiks dialect. “Boteresse” of “botresse” is thans een bijna uitgestorven naam in Luik en werd gegeven aan vrouwen die met een mand op de rug kolenstof aan huis bestelden. In Jean Haust “Dictionnaire Liègeois” zijn “bot” (= Fr. botte) en “boteresse” weer te vinden. Als definitie van dit laatste woord “femme qui potte la botte, fait la messagère et piétine le charbon en terre pour en faire des “botchits” (boulets de menue houille pétrie avec de la glaise). De beide voornoemde werken geven een tekening van een “boteresse”; bij J. Haust is de mand gevuld met groenten en niet met kolen, wat er op wijst dat deze vrouwen niet uitsluitend kolen aan de man brachten.

Het Handelsdok, in 1829 door Willem I ingehuldigd, zou aan de basis liggen van de uitbouw van de Gentse Haven.

Door de onafhankelijkheid van België was er van 1830 tot 1841 geen doorvaart mogelijk. Nederland verhinderde de toegang tot de Westerschelde en België plaatste palen in het water waardoor Nederlandse boten Gent niet konden bereiken. Pas na het verdrag van Londen in 1839, waarbij de onafhankelijkheid van België door de drie mogendheden werd erkend,  kon men opnieuw aan varen beginnen denken.

Met de bouw van het stapelhuis in 1844 en de aanleg van de Nieuwe Vaart in 1863 tussen het Tolhuis en de Brugse Vaart werd voorzien in een voortdurende uitbreiding van de haven.

12 februari 1874. In de nabijheid van Langerbrugge zijn ruim 200 arbeiders werkzaam aan de verbreding van het kanaal van Terneuzen. Tussen de brug van Langerbrugge en Meulestedebrug zijn vier stoombaggermolens bezig het kanaal uit te diepen, terwijl een kleine stoomboot de gevulde slijkboten op sleeptouw neemt.

18 maart 1875. Een delegatie van de Kamer van Koophandel van Gent werd ontvangen door koning Leopold II. De delegatie, waarvan Constant Verhaeghe (voorzitter), L. Vermandel, D. Fiévé, en Dobbelaere-Hulin deel van uitmaakten, vroeg aan de koning zijn tussenkomst om het op 24 juni 1874 gesloten verdrag tussen Nederland en België betreffende het Kanaal van Terneuzen te doen goedkeuren. De koning antwoordde dat hij al het mogelijke zal doen in het raam van zijn grondwettelijke rechten. De delegatie had ook een onderhoud met de ministers d’Aspremont Lynden (Buitenlandse Zaken), J. Malou (financiën) en A. Beernaert (Openbare Werken).

Tussen 1880-1882 voltooide men het Houtdok-Handelsdok en het Tolhuisdok met Voorhaven.

In 1896 kwam Gent met een groots uitbreidingsplan waardoor de capaciteit van de haven enorm kon toenemen nl. een groot dok van 2300m lang met 5 insteekdokken van 500m op de rechteroever. In 1912 werd dit plan teruggeschroefd tot 3 dokken nl.:

– het Noorddok (1908-1913)

– het Middendok (1910-1925)

– het Zuiddok (1927-1930)

Tegen 1930 kwam schepen Alphonse Siffer met het voorstel een dok van 2700m lang ten NO van de bestaande dokken aan te leggen. In 1931 werd begonnen aan het dok doch moest vroegtijdig worden stilgelegd wegens de economische crisis en de daaropvolgende tweede wereldoorlog.

Het Belgisch-Nederlands verdrag van 1960 (bouw sluizen en verbreden en uitdiepen van het kanaal) zorgde voor een impuls waarbij naarstig aan het dok werd verdergewerkt. In 1968 uiteindelijk werd het Sifferdok afgewerkt.

Door de komst van de olieraffinaderij Texaco Belgium werd in 1966 gestart met de aanleg van het Petroleumdok, het huidige Mercatordok,  dat in 1968 was voltooid.

Het Rodenhuizedok, genoemd naar het verdwenen gehucht Rodenhuyse, is gerealiseerd tussen 1970 en 1978 en zo’n 1125m lang.

Tenslotte werd in 2010, na in 1996 met de werken te zijn gestart, het Kluizendok gerealiseerd.  Zo’n 600 ha ligt klaar om door de industrie te worden ingepalmd.

Plannen liggen klaar om tegen 2025 aan de Oude Dokken een nieuwe stadswijk te integreren. Woonhuizen in combinatie met woontorens, stadsgebouwen, een school, crèche en een sporthal gaan de dokken een nieuwe, uitdagende look geven. Indrukwekkende creaties zullen op de oevers voor een schitterend beeld zorgen.

Opmerkelijk is de “kakmachine” die menselijk afval, faeces, laat gisten om om te zetten in biogas. Dat gas kan dan gebruikt worden voor het verwarmen van de woningen. Wat behoort tot de plannen van de ontwikkelaars om zoveel mogelijk groene energie op te wekken.

De aanleg van de Handelsdokbrug, voor het doortrekken van een nieuw stuk stadsring R40 van de Muidelaan naar de Afrikalaan over het water van de Oude Dokken, moet zijn voltooiing kennen in 2019.

De officiële benaming luidt “Verapazbrug”, naar de groep kolonisten die in de 19e eeuw van de Muide naar Guatemala trokken op zoek naar goud.

Op dit moment, en we zijn reeds 21.01.2022, zijn de werken voor de Verapazbrug nog steeds niet aangevangen en rijdt het autoverkeer dat de R4 wil bereiken via de Muidebrug. Dit zorgt voor onveilige situaties en een verminderde leefbaarheid in de wijk Muide. Met de komst van de nieuwe Verapazbrug met brede fietspaden in beide richtingen zorgt we voor een veilige en vlotte verbinding richting de R4.
De werken omvatten niet alleen de bouw van een nieuwe brug maar ook meer groen langs de kades van het Handelsdok, de heraanleg van de Muidelaan, de bouw van een verkeersplein op de Afrikalaan en de aanleg van een keerlus in de Koopvaardijlaan. Dit is nodig om te zorgen voor een veilige aansluiting met de nieuwe Verapazbrug en een vlotte doorstroming van verkeer. Daarnaast investeren we ook in de aanleg en vernieuwing van fietspaden, fietslussen en fietsoversteken. Dat moet het fietscomfort op deze fietspaden verbeteren.

Werken in 3 fasen

De werken aan de nieuwe brug, waar een eerste voltooiing voorzien was in … 2019, en de heraanleg van de Afrikalaan en Koopvaardijlaan worden zo gefaseerd dat de hinder zo beperkt mogelijk blijft.

• Tijdens de eerste fase, vanaf 14.02.2022 dus, legt Wegen en Verkeer een nieuw verkeersplein aan in de Afrikalaan en een keerpunt in de Koopvaardijlaan. De werken in de eerste fase duren tot het einde van dit jaar.
• Als deze werken zijn afgelopen starten de werken van fase 2 in 2023 aan de Muidelaan.
• De bouw van de brug gebeurt in fase 3, die start in de zomer van 2022. Die fase loopt gedeeltelijk met de werken van fase 1 en fase 2.

Als alles volgens plan verloopt rijden de eerste auto’s na de zomer van 2024 over de Verapazbrug.

———-

Bron:

Ghendtsche Tydinghen 1974 – Vol3 N°4

Ghendtsche Tydinghen 1981 – Vol10 N°3

Wegen en verkeer Oost-Vlaanderen