Tolhuisbrug

Over het Meerhemkanaal, ter hoogte waar dit kanaaltje uitmondde in de Sassevaart, lag rond 1580 een brug, de Tolhuisbrug of Tolbrug genoemd naar het nabijgelegen tolhuis. Hier eindigde immers de stad Gent. De smalle, houten brug werd herbouwd in 1773 en in 1808 veranderd in een draaibrug door meester timmerman C. Hellebaut voor de prijs van 5.300 fr. (132 €).

Aan het verslag van de gemeenteraad dd. 4 juli 1864 ontlenen we : “Tant qu’existait la branche de la Lys qui passe derrière les tours du Rabot et servait de communication entre le canal de Bruges et celui du Sas, la navigation sur la Lieve était peu importante, Ie passage par Ie pont du péage (Tolhuisbrug) presque nul. Aujourd’hui que Ie bras de rivière dont nous parlons est à la veille d’être comblé la Lieve qui sort de la Lys au pont aux Herbes va devenir une grande artère, la ligne la plus courte de l’intérieur du bassin de Gand, de l’Escaut comme de la Lys, au canal de Terneuzen. Tous les ponts de la Lieve sont mobiles, la profondeur du lit peut être réglée sur les besoins de la navigation.” De gemeenteraad besluit de Tolhuisbrug te herbouwen.

Het uitgraven van het Verbindingskanaal in 1863 leidde immers tot een noodzakelijke oeververbinding tussen de Tolhuislaan en de Nijverheidskaai (huidige Wiedauwkaai). Op 12 juni 1865 werd een metalen draaibrug aanbesteed aan “Rens en Colson” voor 23.038 fr (572 €). Volgens de aanneming was er voorzien dat de werken zouden gedaan zijn op 30-10-1865 doch toen moest men nog beginnen! De werken begonnen uiteindelijk op 27-11-1865. Op 5 februari 1866 lezen we: ” … on a commencé des travaux de placement du pont de fer au Tolhuys : 2 ouvriers étaient occupés à placer des poutres en bois”. Na het testen van de brug op 12 december 1866 werd ze in gebruik genomen voor alle verkeer.

In 1901 werd de Tolhuisbrug, door de aanpassing van de uitmonding van het Verbindingskanaal, verplaatst en herbouwd als vaste metalen brug door aannemer M. Dumon.

Uit de Gazette van Gent, 21-8-1900 : “Werken aan het Tolhuis; men is bezig met het verplaatsen en hermaken der Tolhuisbrug. De richting van het verbindingskanaal zal recht op de sluis van de saskom komen. De brug der Plezante Vest (Meersbrug) wordt eveneens verlegd en verbreed. Een nieuwe brug (later de nieuwe Tolhuisbrug genoemd) zorgt voor de verbinding van de Gasmeterlaan en de Nijverheidskaai (de huidige Wiedauwkaai)”.

Deze eerste ijzeren draaibrug werd aangelegd naar aanleiding van het plan tot doortrekking van de Tolhuislaan. Deze laatste kwam tot stand in 1903. Er werd aan de brug gewerkt van juli 1900 tot september 1901 door de aannemers G. Van Hautte en P. De Heem. Wegens het veelvuldig en langdurig openstaan van de brug werd er in 1912 een vast voetgangersbrugje gebouwd, dat later nog zijn nut zou bewijzen aan het Leopoldkanaal te Boekhoute. De afmetingen dezer brug waren identiek aan deze der Wondelgembrug en der latere verbindingsvaartbrug (1911). Vanaf 1936 werd ze elektrisch gedraaid.

Na de vernieling van zowel de voet-als van de wegbrug in 1944 werd er in 1947, om precies te zijn op 30 december, een nieuwe brug aanbesteed aan de firma N. V. Sodetra (Brussel) voor een bedrag van 12.500.000 fr. De uitvoeringstermijn was bepaald op 16 maanden. De nieuwe brug, een vaste in gewapend beton, werd ingehuldigd op 2 april 1949 tegelijk met de Verbindingsvaartbrug. De uiteindelijke prijs beliep 14.547.034 fr. (360612€).

In 1949, bij de herbouw van de nieuwe Tolhuisbrug, werden ook de oude Tolhuisbrug en de Meerhembrug vernieuwd en tevens verbreed. Het was de laatste herbouwing want enkele jaren later (1963) werden beide bruggen gesloopt toen men zowel de Lieve als het laatste eindje van het Meerhemkanaal dempte. De eerste Meerhembrug was ontstaan in 1904 : ze werd gebouwd met de materialen van de gesloopte Torhoutbrug.

Weetje:

———-

Ghendtsche Tydinghen 1979 – Vol8 N°3

Ghendtsche Tydinghen 1987 – Vol16 N°6