In 1937 stuurden vele Spaanse gezinnen, voornamelijk van Baskische afkomst, hun kinderen weg om te ontkomen aan het geweld van de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939). In totaal zouden er meer dan 35.000 kinderen naar het buitenland vertrekken. Ongeveer 5.000 kinderen vonden een onderkomen in België. Zij staan bekend als de “Niños de la guerra”, de kinderen van de oorlog.
De Belgische bevolking toonde zich heel solidair met de kinderen. Toen in 1936 vanuit socialistische hoek een oproep werd gedaan ten voordele van de Spaanse kinderen, verklaarden honderden gezinnen zich bereid kinderen in hun huis op te nemen. Uiteindelijk organiseerden zowel socialistische als katholieke organisaties de opvang, vooral bij pleeggezinnen, maar ook in instellingen. De opvang van Spaanse vluchtelingenkinderen in België was gebaseerd op humanitaire overwegingen, maar was ook niet vrij van politieke motieven. De socialistische volksvertegenwoordigers die voor de opvang van de kinderen lobbyden, wilden dat de Belgen met eigen ogen de gevolgen van het oorlogsgeweld in Spanje zagen om zo de regering ertoe te bewegen steun te verlenen aan het Republikeinse leger. De katholieken van hun kant wilden de kinderen vrijwaren van de invloed van het socialisme en hen bij katholieke gezinnen laten onderbrengen.
Zo vingen families uit de Vlaamse stad Gent meer dan 200 Baskische kinderen op. Ze werden naar het socialistisch feestlokaal “Vooruit” gebracht, waar ze werden verdeeld over verschillende pleeggezinnen. Om hun band met Spanje niet te verliezen, konden de kinderen Spaanse zondagsschool volgen. En om het contact tussen de kinderen te stimuleren organiseerden de steuncomités, die hen naar België gebracht hadden, allerlei uitstappen. Nadat het geweld geluwd was, kwam Franco aan de macht. Sommige kinderen keerden toen terug, anderen bleven in België en bouwden hier hun leven op.
Toen het oorlogsgeweld in Spanje luwde, nadat de Republikeinen door de Franquisten verslagen waren, kwam Franco aan de macht. Het meerendeel van de ouders die de oorlog overleefd hadden lieten hun kinderen terug overbrengen. Tegen eind 1939 waren de meeste niños de la guerra uit Gent naar Spanje teruggekeerd. Slechts een aantal kinderen bleven in Gent wonen, hetzij omdat hun natuurlijke ouders overleden waren, hetzij omdat tussen de Spaanse ouders en Belgische pleegouders overeengekomen was dat het kind in België zou blijven.
Na de Tweede Wereldoorlog keerden een aantal gerepatrieerde kinderen, als volwassene, terug naar Gent. Onder hen Miguel Echeverria, een Baskische jongeman die als eerste vrijgestelde voor de migrantenwerking van het Gentse ACV een belangrijke rol zou gaan spelen in de geschiedenis van de Spaanse gemeenschap in Gent. Andere bekende niños die in Gent zijn blijven plakken zijn Angel Mugica Gonzalez, de vader van politiecommissaris Manuel, en Carlos Pascual Madorran, de eigenaar van Pascual games, een producent van caféspelen. Een mooie getuigenis van één van de niños is de korte documentaire Mi Abuela Raquel van Gentenaar Ischa van Ekert.
70 jaar na datum, slaan cineasten Brecht Vanmeirhaeghe en Fabio Wuytack de handen in elkaar om deze mensen niet te laten vergeten. Ze portretteren 5 Belgische “Niños de la Guerra” in een poëtische evocatie van verleden en heden. Archiefbeelden versmelten met nieuw materiaal, begeleid door de muziek van componist Dick Van der Harst.
“Los Niños de la Guerra” werd vertoond binnen een multimediale voorstelling, met orkestrale ondersteuning onder leiding van Dick Van der Harst.
Televisie première op EXQI Culture
Nominatie SAF prijs 2008 (Steunpunt Antifascisme)
Officiële selectie Noorderzon festival, Groningen, Nederland
Written, directed & edited by Brecht Vanmeirhaeghe
Assistant directors Fabio Wuytack & Serena Wuytack
Produced by Fabio Wuytack & Trefpunt vzw
Original music by Dick Van der Harst
———-
Bron :
http://www.brechtvanmeirhaeghe.com/los-ninos-de-la-guerra
http://www.blijvenplakkeningent.be
Pauwels H. et al. (2007), Los Niños. Tien vluchtelingenkinderen uit de Spaanse burgeroorlog vertellen, Berchem: EPO
DE KUIP - GENT (Belgique - Belgium) 